 |
| Sowiecka grupa uderzeniowa z czerwoną flagą zajmuje Reichstag. Berlin, maj 1945. |
Sowieci zajmują siedzibę rządu III Rzeszy w maju 1945 roku. III Rzesza upadła, a wojna dobiega końcowi.
Dla mnie na tej fotografii najciekawszym nie jest czerwona flaga, która wkrótce zostanie zatknięta na dachu ruin niegdysiejszej dumy nazistowskiego reżimu, a inskrypcja umieszczona nad portalem.
9 czerwca 1884 roku cesarz Wilhelm I trzy razy uderzył w kamień węgielny i, jak podają źródła, rozpadł mu się przy tym młot. Cesarzowi nie podobał się Reichstag. Z niechęcią zaakceptował projekt
architekta Paula Wallota, a na zaprojektowaną przez niego ciężką,
kamienną kopułę nie wyraził nawet zgody. Byłaby ona bowiem wyższa niż
zamek miejski. W 1894 roku, po dziesięciu latach budowy, Reichstag był gotowy, a kopuła
mimo wszystko wznosiła się ponad zamek miejski. Cesarz, wtedy już wnuk
Wilhelma, Wilhelm II, był oburzony z powodu tego „szczytu braku smaku”. Gmach miał być poświęcony ludowi niemieckiemu, co głosić miały litery (niem.:
Dem Deutschen Volke).
Napis ten, wybrany przez Wallota, miał znaleźć się jeszcze przed
otwarciem budowli nad portalem zachodnim. Jednak miejsce nań
przeznaczone pozostawało puste przez ponad 20 lat. Przypuszcza się, że
to cesarz osobiście zdecydował o nieumieszczaniu inskrypcji. Jednak brak na to konkretnych dowodów.
Dopiero na Boże Narodzenie 1916, podczas I wojny światowej, napis znalazł się na swoim miejscu.
Inskrypcja "Dem Deutschen Volke" (Narodowi
Niemieckiemu), jest wykonana z przetopionych francuskich
armat, zdobytych w 1812-1915 podczas wojen wyzwoleńczych.
Podczas II wojny światowej okna Reichstagu zostały zamurowane. Firma Allgemeine Elektritizitäts-Gesellschaft (AEG) rozpoczęła tu produkcję urządzeń radiowych. Następnie zorganizowano tu lazaret oraz przeniesiono oddział ginekologiczny z pobliskiego szpitala Charité (kilkaset dzieci narodziło się w gmachu Reichstagu).
A wracając do Czerwonej flagi na kiju, zwanej dumnie "Sztandarem Zwycięstwa", to chyba najsławniejszym zdjęciem, wykorzystywanym do znudzenia przez radziecką propagandę, jest fotografia Jewgienija Chałdeja "Zatknięcie flagi na Reichstagu":
 |
| Radziecki
żołnierz podnoszący czerwoną flagę po zdobyciu Reichstagu. Flaga później
stała się znana jako "Sztandar Zwycięstwa" - jeden z symboli Wielkiej Wojny
Ojczyźnianej. 02 maja 1945. |
Jeszcze ciekawostka dotycząca fotografii powyżej. Zdjęcie zostało zrobione już po fakcie.
Broniący Reichstagu niemieccy żołnierze poddali się dopiero wieczorem 1
maja. Przez lata uważano, że żołnierzem trzymającym flagę na zdjęciu
był Meliton Kantaria, który cieszył się później wielkim poważaniem w
ZSRR. Obecnie przyjmuje się, że był to Michaił Petrowicz Minin. Flaga została wywieziona do Moskwy na paradę zwycięstwa 20 czerwca 1945. Do dziś znajduje się w Centralnym Muzeum Sił Zbrojnych w Moskwie. Do tego, w celach propagandowych wykorzystywano fotografię na której oficer z pierwszego planu podtrzymujący żołnierza, został wyretuszowany. Powodem był pasek na prawej ręce, który mógł być brany za drugi zegarek, a to z kolei mogło dawać podstawy do twierdzeń, iż Armia Czerwona dopuszczała się rabunków i kradzieży na zdobytych ziemiach. W czasach pierestrojki fakt był powodem wielu plotek i żartów. Dodatkowy pasek starano się tłumaczyć posiadanjem przez oficera kompasu, który był na wyposażeniu Armii Czerwonej.
